Budowa i skład chemiczny nasion roślin strączkowych
W Polsce uprawia się kilkanaście gatunków roślin strączkowych w większości przeznaczonych do produkcji nasion – pomimo różnorodności kierunków użytkowania, to właśnie one stanowią podstawowy cel produkcji tych roślin.
fotolia
2
REKLAMA
W Polsce uprawia się kilkanaście gatunków roślin strączkowych w większości przeznaczonych do produkcji nasion – pomimo różnorodności kierunków użytkowania, to właśnie one stanowią podstawowy cel produkcji tych roślin.
Dlatego też, warto zapoznać się z ich budową i wartością odżywczą. Budowa nasion Nasiona poszczególnych gatunków różnią się od siebie kształtem, rozmiarem, barwą i znakami szczególnymi. Natomiast wykazują taki sam typ budowy anatomicznej. Wielkość nasion waha się od 0,3 do 2,5 cm. Co ciekawe, najmniejsze owoce zawiązuje soczewica, a największe bobik. Budowa strąków Zależnie od gatunku i warunków pogodowych w okresie wegetacji w strąku znajduje się od jednego do 5 maksymalnie 8 nasion. Najmniej nasion zawierają strąki bobiku (1-3), a najwięcej grochu siewnego – nawet do 10. Udział okrywy owocowej – strączyny – w całkowitej masie strąka waha się od 10 do 20%. Co więcej, wielkość pojedynczego nasienia ocenia się na podstawie masy 1000 nasion. W związku z powyższym wydaje się być istotne to, że niektóre nasiona mogą gromadzić wodę. Na przykładzie grochu i soi, stwierdza się dodatnią zależność zachodzącą między wielkością nasion a zawartą w nich wodą. Pewna grupa naukowców zaobserwowała, że większe nasiona z reguły zawierają jej więcej w swoim składzie. Zawartość białka Wartość energetyczna nasion roślin strączkowych, pomimo zróżnicowanej zawartości węglowodanów, tłuszczy i białka, wydawałoby się, że jest na takim samym poziomie, jak dla ziarna zbóż. Jednak różnią się między sobą. Owoce bobowatych mają więcej białka o lepszej jakości, a także potasu, wapnia, żelaza oraz wielu innych witamin. Zawartość białka w nasionach roślin strączkowych zazwyczaj waha się od około 15% (niektóre gatunki fasoli) do ponad 50% (soja), lecz najczęściej mieści się w zakresie 20-30%. Oznacza to, że jest co najmniej dwukrotnie większa od wartości dla ziarna zbóż i wielokrotnie w porównaniu z korzeniami czy też bulwami roślin okopowych. Białko w nasionach roślin bobowatych jest nie równomiernie rozmieszczone. Dla lepszego zobrazowania w nasionach soi, które przykładowo mogą zawierać około 40% białka, zawartość składnika w liścieniach (90% masy) może wynieść około 43%, w łupinie nasiennej (8% masy) – 9%, a w zarodku (2% masy) – 41%. Skład aminokwasowy nasion Nasiona strączkowych są dobrym źródłem lizyny, której brakuje w ziarnie zbóż. Ponadto, zawierają: - izoleucynę, - leucynę, - treoninę, Jednak bobowate nie posiadają zbyt wiele tryptofanu, waliny oraz aminokwasów siarkowych (prócz soi), głównie metioniny. Traktując nasiona jako źródło białka w żywieniu zwierząt, udział białek siarkowych w skarmianej paszy powinien kształtować się na poziomie 3-5% wagowych zalecanej dawki tego składnika. Warto wiedzieć, że w żywieniu człowieka rośliny strączkowe wyłącznie w zaawansowanych grupach wiekowych dostarczają w diecie dostateczną ilość wartościowego białka. Natomiast dla niemowląt, a także dzieci w wieku 10-12 lat, jakość białka jest niewystarczająca. Udział cukrów w masie nasion Waha się w szerokich granicach od poniżej 40% do około 60%. Według fachowej literatury mniejsza zawartość cukrów występuje u roślin bogatych w tłuszcze, np. łubin biały i soja, a zdecydowanie większa u tych, które są bogate w białko – fasola, groch, soczewica. W ich strukturze dominuje skrobia, której udział, zależnie od gatunku może kształtować się od około 25% do 65%. Inne cukry wchodzące w skład białek roślin strączkowych to: - oligosacharydy stanowiące około 3-9 % suchej masy nasion, - celulozy i hemicelulozy oraz ligniny, których wartość waha się od 4 do 25% Co ciekawe, cukry z grupy oligosacharydów można wykorzystać do produkcji słodzików. Ponadto, poza bobem, nasiona roślin strączkowych wykazują niski indeks glikemiczny – IG. Dzięki czemu, diabetycy z powodzeniem mogą uzupełni niedobory białkowe. Zawartość tłuszczy w bobowatych Przeważnie jest niska, w granicach od 1-2%. Inaczej jest w nasionach łubinu żółtego tam dochodzi aż do 10%. Jedną z ważnych cech tłuszczu tej grupy roślin uprawnych jest duża zawartość kwasu linolenowego (soja) – podnosi odporność organizmu, posiada właściwości antyoksydacyjne. Obecność witamin W roślinach strączkowych można znaleźć liczne witaminy, m.in. E i K oraz z grupy B: - tiaminy (B1), - ryboflawiny (B2), - pirydoksyny (B6), - kwas foliowy (B9) Ponadto, są istotnym źródłem wielu makroelementów, w tym potasu, wapnia i fosforu, jak i mikroelementów, głównie żelaza. (rup) AB
REKLAMA
Polecane
REKLAMA
Komentarze (2)
REKLAMA
Zaloguj się lub załóż konto, Twoja nazwa zostanie automatycznie przypisana do komentarza.
temat rzeka
przydatne informacje