Choroby bydła – przyczyny, objawy i profilaktyka
Rolnictwo jest specyficznym działem gospodarki, który zależny jest między innymi od warunków pogodowych, zdrowotności oraz genetyki zarówno w przypadku roślin, jak i żywego inwentarza.
0
Rolnicy mają wpływ na dobór mają wpływ na dobór odmian, gatunków, czy ras utrzymywanych w swoim gospodarstwie. Bez względu na to, czy jest to produkcja roślina czy zwierzęca, każdy gatunek zmaga się jednak ze specyficznymi chorobami, które potrafią w znaczący sposób wpłynąć na jego funkcjonowanie i prawidłowy rozwój.
W przypadku produkcji zwierzęcej problem jest o wiele bardziej złożony. Dzisiejsza wiedza weterynaryjna pozwala hodowcom na zapobieganie chorobom i niedopuszczanie do ich wystąpienia, co znacznie zmniejsza koszty ponoszone przez gospodarstwa z uwagi na brak konieczności leczenia. Nie zawsze istnieje jednak możliwość przewidzenia wszystkich niepożądanych aspektów, jakie mogą pojawić się podczas cyklu produkcyjnego, a wpływ na to mają predyspozycje genetyczne, rasa zwierząt, ich wiek, sposób żywienia czy warunki bytowe.
W przypadku każdej hodowli, choroby negatywnie wpływają na wyniki ekonomiczne osiągane przez gospodarstwa. W przypadku hodowli bydła - zarówno mięsnego, jak i mlecznego, choroby mogą pojawiać się na różnym etapie życia zwierząt. Istnieją choroby bydła, które pojawiają się zaledwie kilka dni po urodzeniu oraz takie, które są ściśle związane z cyklem produkcyjnym. Dzielą się one na kilka grup, do których zaliczamy przede wszystkim: choroby układu oddechowego, zaburzenia metaboliczne, choroby układu krążenia, choroby układu pokarmowego oraz choroby układu rozrodczego.
Choroby układu oddechowego
Do najczęstszych chorób bydła, które zalicza się do tej grupy należy zapalenie płuc, które może wystąpić w każdym momencie życia zwierząt. Jest to stan zapalny płuc, który może prowadzić do trwałego uszkodzenia narządów, a nawet upadku. Pojawienie się choroby może mieć podłoże wirusowe lub bakteryjne, ale z reguły infekcja pojawia się w wyniku zakażenia bakteryjnego.
Zazwyczaj choroba pojawia się w momencie nałożenia się na siebie kilku czynników, tak jak nieodpowiednie warunki bytowe i jakość wentylacji, stres oraz obecność wirusów i bakterii.
Zazwyczaj dotyka ona osobniki młode, które nie mają jeszcze odpowiednio wykształconego układu odpornościowego. Z reguły zwierzętom udaje się przeżyć chorobę, jednak przebyte zapalenie płuc może powodować zaburzenia czynności płuc, a co za tym idzie długotrwałe problemy zdrowotne.
Podobnie jak w przypadku większości chorób bydła, w początkowym etapie infekcji, zwierzęta mają obniżony apetyt. Wraz z rozwojem choroby może pojawić się wydzielina z nosa oraz kaszel, co w konsekwencji może powodować problemy z oddychaniem.
W przypadku wystąpienia zapalenia płuc, konieczne jest przeprowadzenie kuracji antybiotykowej.
Zaburzenia metaboliczne
Z zaburzeniami metabolicznymi często spotkać mogą się hodowcy bydła mlecznego, a chorobą, która w znaczącym stopniu może zachwiać produktywność gospodarstwa jest ketoza. Jest to choroba, która występuje w okresie poporodowym i wynika ona z błędów żywieniowych. Przyczyn występowania ketozy należy szukać jednak o wiele wcześniej.
Powszechnie wiadomo, że krowy w okresie poporodowym znajdują się w ujemnym bilansie energetycznym, a to oznacza, że nie w stanie zjeść takiej ilości paszy, która w stu procentach pokrywałaby ich zapotrzebowanie energetyczne. Organizm zwwierzęcia do produkcji mleka potrzebuje odpowiedniej ilości energii, dlatego korzysta wówczas z zapasów tłuszczu, który przekształcany jest w glicerol, a następnie w glukozę. Im mniej energii w dostarczonej dawce żywnościowej, tym większe nasilenie procesów przemiany tłuszczu i większe ryzyko pojawienia się schorzenia.
Krowy w okresie ciąży pobierają inną pasze niż krowy w okresie laktacji, dlatego ważne jest, aby na 2-3 tygodnie przed planowanym porodem ponownie przyzwyczajać zwierzęta do paszy treściwej. Dawka pokarmowa tego rodzaju paszy powinna być zwiększana stopniowo i nie zaleca się, aby przed porodem była większa niż 3 kg na dobę.
W początkowej fazie choroby ketoza objawie się głównie spadkiem apetytu i produkcji mleka oraz szybkim chudnięciem zwierząt i niechęcią do poruszania się. Wraz z rozwojem choroby i brakiem odpowiedniej interwencji weterynaryjnej, mogą pojawiać się kolejne objawy takie jak przeczulica skóry, nadmierne ryczenie, chodzenie w kółko czy intensywne lizanie przedmiotów lub wylizywanie się.
Kolejną chorobą, która ma podłoże metaboliczne jest kwasica żwacza, która pojawia się w momencie nagromadzenia zbyt dużej ilości kwasu mlekowego w żwaczu i wiąże się z występowaniem i intensywnym rozwojem bakterii Lactobacillus.
Kwasica żwacza jest w pewnym stopniu powiązana z ketozą i pojawia się zazwyczaj w momencie, kiedy hodowcy nie chcą doprowadzić do pojawienia się deficytu energetycznego po wycieleniu.
Zwierzęta otrzymują wówczas duże ilości paszy bogatej w węglowodany, do której zalicza się kiszonkę kukurydzianą, drobno zmielone wilgotne zboża, wysłodki buraczane itd. W momencie, kiedy duża ilość węglowodanów w paszy nie jest rekompensowana odpowiednią ilością paszy objętościowej takiej jak słoma czy siano, treść żwacza jest zbyt kwaśna. Wynika to z nadmiaru lotnych kwasów tłuszczowych, które nie mogą być neutralizowane ze względu na brak odpowiedniej ilości silny.
Podstawowym objawem choroby jest zmniejszenie apetytu i spadek wydajność mlecznej - zarówno ilości mleka oraz poziomu tłuszczu w mleku, utrata masy ciała, apatia oraz zmęczenie, a także biegunki i luźny kał.
W celu niedopuszczenia do rozwinięcia się kwasicy, podobnie jak w przypadku ketozy ważne jest systematyczne przyzwyczajanie zwierząt do pobieranej dawki paszy treściowej i kontrolowanie udziału węglowodanów w dawce pokarmowej.
Choroby układu krążenia
Choroby układu krążenia mogą pojawiać się na każdym etapie życia zwierząt i mogą być w znacznym stopniu podyktowane predyspozycjami genetycznymi. Mogą one być wrodzone lub nabyte jak chociażby zapalenie wsierdzia. U zwierząt cierpiących na zaburzenia sercowo-naczyniowe można zauważyć takie objawy jak obrzęk podgardla, okolic mostkowych, dolnych odcinków kończyn oraz w przypadku krów także wymienia. Często problemy sercowo-naczyniowe mogą być mylone z chorobami układu oddechowego, ponieważ u chorych zwierząt mogą pojawić się duszności oraz problemy z oddychaniem.Choroby układu pokarmowego
Chorobą bydła, która najczęściej atakuje układ pokarmowy zwierząt jest biegunka. Z pozoru jest to niegroźne schorzenie, które ustępuje samoistnie, jednak w przypadku cieląt może okazać się bardzo groźne. W momencie, kiedy choroba osiągnie zaawansowane stadium, może przyczynić się do zaburzeń wzrostu, a nawet prowadzić do upadku zwierząt.
Biegunka jest bardzo niebezpieczna dla młodych zwierząt, ponieważ nie mają one wystarczająco wykształconego układu odpornościowego, przez co organizm nie jest w stanie skutecznie walczyć z patogenami, które go atakują.
Czynników wywołujących chorobę może być wiele. Biegunka może wynikać z nieprawidłowego żywienia krów np. spleśniałymi, stęchłymi lub nadmiernie nadkwaszonymi paszami lub z niedostatecznej ilości witaminy A i soli mineralnych w paszach albo po prostu z przekarmiania młodych zwierząt. Inną przyczyną powstawania choroby są złe warunki środowiskowe oraz bakterie wywołujące kolibakteriozę - w takich okolicznościach można mówić o biegunce zakaźnej.
Osobniki zmagające się z infekcją przewodu pokarmowego zazwyczaj mają obniżony apetyt i są osowiałe. Charakterystycznym objawem choroby jest jednak rozrzedzony, wodnisty kał - często z domieszką krwi.
Jeżeli biegunka spowodowana jest występowaniem bakterii, wówczas stosuje się kurację antybiotykową. W zdecydowanej większości przypadków leczenie polega jednak na podawaniu chorym zwierzętom preparatów ziołowych i płynów, które wzbogacone są elektrolitami w celu lepszego funkcjonowania narządów wewnętrznych.
Równie częstym schorzeniem jak biegunka jest niestrawność, która może dotknąć zwierzęta w każdym wieku i na każdym etapie laktacji. Bydło należy do gatunku przeżuwaczy, przez co budowa ich układu pokarmowego różni się od innych zwierząt.
Niestrawności pojawiają się we wszystkich odcinkach przewodu pokarmowego, ale szczególnie często występują w żwaczu i jelitach cienkich. Podobnie jak opisywane wcześniej choroby bydła, niestrawność także objawia się spadkiem apetytu oraz w przypadku krów będących w fazie laktacji, spadkiem wydajności mlecznej. Mogą pojawić się także objawy kolki.
Przyczyn niestrawności wśród bydła może być wiele, ale zazwyczaj wiążą się one z nadmierną ilością ziaren zbóż w dawkach pokarmowych.
Leczenie polega na przywróceniu zwierzęciu prawidłowej flory mikrobiologicznej. Leczenie często odbywa się poprzez wykorzystanie sondy żołądkowej, która pozwala odprowadzić nadmiar gazów oraz podanie leku i pobranie próbki treści żwacza.
Choroby układu rozrodczego
Wszelkie choroby układu rozrodczego mogą powodować poważne destabilizacje w hodowli bydła mlecznego. Cykl rozrodczy u krów jest niezwykle istotny. Pojawienie się komplikacji podczas porodu może rzutować nie tylko na życie i zdrowie młodych osobników, ale również na zdrowie i poziom laktacji samych krów. Podczas porodu może dochodzić do takich nieprawidłowości jak skręt czy rozerwanie macicy oraz zatrzymanie błon płodowych.
Wymienione wyżej schorzenia wiążą się przede wszystkim z samym porodem. Istnieją jednak choroby dotyczące układu rozrodczego, które pojawiają się jeszcze podczas trwania ciąży, jak chociażby zamieranie zarodków, czy coraz częściej spotykany w ostatnim czasie wirus Schmallenberga (SBV).
Choroba ta po raz pierwszy pojawiła się w 2011 roku na terytorium Holandii oraz Niemiec. U krów zainfekowanych wirusem może pojawić się takie objawy biegunka i gorączka o niewielkim stopniu nasilenia oraz spadek wydajności mlecznej, które z biegiem czasu mijają. Wirus Schmallenberga ma o wiele gorsze konsekwencje w przypadku krów cielnych, ponieważ infekcja atakuje płód, który jest o wiele bardziej wrażliwy na jego ingerencję. W wyniku oddziaływania wirusa, młode zwierzęta mogą przyjść na świat z wadami rozwojowymi takimi jak zesztywnienie stawów lub wodogłowie.
Jeżeli chodzi o leczenie tej stosunkowo nowej choroby bydła, to dotychczas nie opracowano skutecznej metody jej zapobiegania oraz eleminacji. Wirus rozprzestrzenia się poprzez wektory, czyli w tym przypadku latające owady z rodzaju Culicoides (kuczmany) oraz poprzez łożysko zainfekowanych zwierząt, dlatego podejmowane są proby ochrony bydła polegające na niedopuszczeniu do ich kontaktu z owadami (w okresie kiedy aktywność wektorów jest największa).
(rzw) KP
Zaloguj się lub załóż konto, Twoja nazwa zostanie automatycznie przypisana do komentarza.