Choroby bydła – przyczyny, objawy i profilaktyka

Rolnictwo jest specyficznym działem gospodarki, który zależny jest między innymi od warunków pogodowych, zdrowotności oraz genetyki zarówno w przypadku roślin, jak i żywego inwentarza.

Rolnicy mają wpływ na dobór mają wpływ na dobór odmian, gatunków, czy ras utrzymywanych w swoim gospodarstwie. Bez względu na to, czy jest to produkcja roślina czy zwierzęca, każdy gatunek zmaga się jednak ze specyficznymi chorobami, które potrafią w znaczący sposób wpłynąć na jego funkcjonowanie i prawidłowy rozwój.

Finansowanie na poprawę dobrostanu zwierząt hodowlanych

W przypadku produkcji zwierzęcej problem jest o wiele bardziej złożony. Dzisiejsza wiedza weterynaryjna pozwala hodowcom na zapobieganie chorobom i niedopuszczanie do ich wystąpienia, co znacznie zmniejsza koszty ponoszone przez gospodarstwa z uwagi na brak konieczności leczenia. Nie zawsze istnieje jednak możliwość przewidzenia wszystkich niepożądanych aspektów, jakie mogą pojawić się podczas cyklu produkcyjnego, a wpływ na to mają predyspozycje genetyczne, rasa zwierząt, ich wiek, sposób żywienia czy warunki bytowe.

W przypadku każdej hodowli, choroby negatywnie wpływają na wyniki ekonomiczne osiągane przez gospodarstwa. W przypadku hodowli bydła - zarówno mięsnego, jak i mlecznego, choroby mogą pojawiać się na różnym etapie życia zwierząt. Istnieją choroby bydła, które pojawiają się zaledwie kilka dni po urodzeniu oraz takie, które są ściśle związane z cyklem produkcyjnym. Dzielą się one na kilka grup, do których zaliczamy przede wszystkim: choroby układu oddechowego, zaburzenia metaboliczne, choroby układu krążenia, 

Gęsi chołmogory – charkterystyka, opis, waga, hodowla, cena

choroby układu pokarmowego oraz choroby układu rozrodczego.

Choroby układu oddechowego

Do najczęstszych chorób bydła, które zalicza się do tej grupy należy zapalenie płuc, które może wystąpić w każdym momencie życia zwierząt. Jest to stan zapalny płuc, który może prowadzić do trwałego uszkodzenia narządów, a nawet upadku. Pojawienie się choroby może mieć podłoże wirusowe lub bakteryjne, ale z reguły infekcja pojawia się w wyniku zakażenia bakteryjnego.

Zazwyczaj choroba pojawia się w momencie nałożenia się na siebie kilku czynników, tak jak nieodpowiednie warunki bytowe i jakość wentylacji, stres oraz obecność wirusów i bakterii.

Zazwyczaj dotyka ona osobniki młode, które nie mają jeszcze odpowiednio wykształconego układu odpornościowego. Z reguły zwierzętom udaje się przeżyć chorobę, jednak przebyte zapalenie płuc może powodować zaburzenia czynności płuc, a co za tym idzie długotrwałe problemy zdrowotne.

Pryszczyca – aktualny komunikat Głównego Lekarza Weterynarii

Podobnie jak w przypadku większości chorób bydła, w początkowym etapie infekcji, zwierzęta mają obniżony apetyt. Wraz z rozwojem choroby może pojawić się wydzielina z nosa oraz kaszel, co w konsekwencji może powodować problemy z oddychaniem.

W przypadku wystąpienia zapalenia płuc, konieczne jest przeprowadzenie kuracji antybiotykowej.

Ile kosztuje kurs na drona dla rolnika i co obejmuje?

Zaburzenia metaboliczne 

Z zaburzeniami metabolicznymi często spotkać mogą się hodowcy bydła mlecznego, a chorobą, która w znaczącym stopniu może zachwiać produktywność gospodarstwa jest ketoza. Jest to choroba, która występuje w okresie poporodowym i wynika ona z błędów żywieniowych. Przyczyn występowania ketozy należy szukać jednak o wiele wcześniej.

Powszechnie wiadomo, że krowy w okresie poporodowym znajdują się w ujemnym bilansie energetycznym, a to oznacza, że nie w stanie zjeść takiej ilości paszy, która w stu procentach pokrywałaby ich zapotrzebowanie energetyczne. Organizm zwwierzęcia do produkcji mleka potrzebuje odpowiedniej ilości energii, dlatego korzysta wówczas z zapasów tłuszczu, który przekształcany jest w glicerol, a następnie w glukozę. Im mniej energii w dostarczonej dawce żywnościowej, tym większe nasilenie procesów przemiany tłuszczu i większe ryzyko pojawienia się schorzenia.

Krowy w okresie ciąży pobierają inną pasze niż krowy w okresie laktacji, dlatego ważne jest, aby na 2-3 tygodnie przed planowanym porodem ponownie przyzwyczajać zwierzęta do paszy treściwej. Dawka pokarmowa tego rodzaju paszy powinna być zwiększana stopniowo i nie zaleca się, aby przed porodem była większa niż 3 kg na dobę.

W początkowej fazie choroby ketoza objawie się głównie spadkiem apetytu i produkcji mleka oraz szybkim chudnięciem zwierząt i niechęcią do poruszania się. Wraz z rozwojem choroby i brakiem odpowiedniej interwencji weterynaryjnej, mogą pojawiać się kolejne objawy takie jak przeczulica skóry, nadmierne ryczenie, chodzenie w kółko czy intensywne lizanie przedmiotów lub wylizywanie się.

Pryszczyca  – aktualna sytuacja w Polsce

Kolejną chorobą, która ma podłoże metaboliczne jest kwasica żwacza, która pojawia się w momencie nagromadzenia zbyt dużej ilości kwasu mlekowego w żwaczu i wiąże się z występowaniem i intensywnym rozwojem bakterii Lactobacillus.

Kwasica żwacza jest w pewnym stopniu powiązana z ketozą i pojawia się zazwyczaj w momencie, kiedy hodowcy nie chcą doprowadzić do pojawienia się deficytu energetycznego po wycieleniu.

Rzepak wiosną – kiedy i jak nowozić

Zwierzęta otrzymują wówczas duże ilości paszy bogatej w węglowodany, do której zalicza się kiszonkę kukurydzianą, drobno zmielone wilgotne zboża, wysłodki buraczane itd. W momencie, kiedy duża ilość węglowodanów w paszy nie jest rekompensowana odpowiednią ilością paszy objętościowej takiej jak słoma czy siano, treść żwacza jest zbyt kwaśna. 

Wynika to z nadmiaru lotnych kwasów tłuszczowych, które nie mogą być neutralizowane ze względu na brak odpowiedniej ilości silny.

Podstawowym objawem choroby jest zmniejszenie apetytu i spadek wydajność mlecznej - zarówno ilości mleka oraz poziomu tłuszczu w mleku, utrata masy ciała, apatia oraz zmęczenie, a także biegunki i luźny kał.

W celu niedopuszczenia do rozwinięcia się kwasicy, podobnie jak w przypadku ketozy ważne jest systematyczne przyzwyczajanie zwierząt do pobieranej dawki paszy treściowej i kontrolowanie udziału węglowodanów w dawce pokarmowej.

Pryszczyca – komunikat Głównego Lekarza Weterynarii

Choroby układu krążenia

Choroby układu krążenia mogą pojawiać się na każdym etapie życia zwierząt i mogą być w znacznym stopniu podyktowane predyspozycjami genetycznymi. Mogą one być wrodzone lub nabyte jak chociażby zapalenie wsierdzia.

U zwierząt cierpiących na zaburzenia sercowo-naczyniowe można zauważyć takie objawy jak obrzęk podgardla, okolic mostkowych, dolnych odcinków kończyn oraz w przypadku krów także wymienia. Często problemy sercowo-naczyniowe mogą być mylone z chorobami układu oddechowego, ponieważ u chorych zwierząt mogą pojawić się duszności oraz problemy z oddychaniem.

Odmiany ziemniaków jadalnych

Choroby układu pokarmowego

Chorobą bydła, która najczęściej atakuje układ pokarmowy zwierząt jest biegunka. Z pozoru jest to niegroźne schorzenie, które ustępuje samoistnie, jednak w przypadku cieląt może okazać się bardzo groźne. W momencie, kiedy choroba osiągnie zaawansowane stadium, może przyczynić się do zaburzeń wzrostu, a nawet prowadzić do upadku zwierząt.

Biegunka jest bardzo niebezpieczna dla młodych zwierząt, ponieważ nie mają one wystarczająco wykształconego układu odpornościowego, przez co organizm nie jest w stanie skutecznie walczyć z patogenami, które go atakują.

Czynników wywołujących chorobę może być wiele. Biegunka może wynikać z nieprawidłowego żywienia krów np. spleśniałymi, stęchłymi lub nadmiernie nadkwaszonymi paszami lub z niedostatecznej ilości witaminy A i soli mineralnych w paszach albo po prostu z przekarmiania młodych zwierząt. Inną przyczyną powstawania choroby są złe warunki środowiskowe oraz bakterie wywołujące kolibakteriozę - w takich okolicznościach można mówić o biegunce zakaźnej.

Osobniki zmagające się z infekcją przewodu pokarmowego zazwyczaj mają obniżony apetyt i są osowiałe. Charakterystycznym objawem choroby jest jednak rozrzedzony, wodnisty kał - często z domieszką krwi.

Pryszczyca na terytorium Słowacji i Węgier

Jeżeli biegunka spowodowana jest występowaniem bakterii, wówczas stosuje się kurację antybiotykową. W zdecydowanej większości przypadków leczenie polega jednak na podawaniu chorym zwierzętom preparatów ziołowych i płynów, które wzbogacone są elektrolitami w celu lepszego funkcjonowania narządów wewnętrznych.

Równie częstym schorzeniem jak biegunka jest niestrawność, która może dotknąć zwierzęta w każdym wieku i na każdym etapie laktacji. Bydło należy do gatunku przeżuwaczy, przez co budowa ich układu pokarmowego różni się od innych zwierząt. 

Polska gęś biała (owsiana) kołudzka – charatkerystyka, opis, waga, hodowla, cena

Niestrawności pojawiają się we wszystkich odcinkach przewodu pokarmowego, ale szczególnie często występują w żwaczu i jelitach cienkich. Podobnie jak opisywane wcześniej choroby bydła, niestrawność także objawia się spadkiem apetytu oraz w przypadku krów będących w fazie laktacji, spadkiem wydajności mlecznej. Mogą pojawić się także objawy kolki.

Przyczyn niestrawności wśród bydła może być wiele, ale zazwyczaj wiążą się one z nadmierną ilością ziaren zbóż w dawkach pokarmowych.

Leczenie polega na przywróceniu zwierzęciu prawidłowej flory mikrobiologicznej. Leczenie często odbywa się poprzez wykorzystanie sondy żołądkowej, która pozwala odprowadzić nadmiar gazów oraz podanie leku i pobranie próbki treści żwacza.

Choroby układu rozrodczego

Wszelkie choroby układu rozrodczego mogą powodować poważne destabilizacje w hodowli bydła mlecznego. Cykl rozrodczy u krów jest niezwykle istotny. Pojawienie się komplikacji podczas porodu może rzutować nie tylko na życie i zdrowie młodych osobników, ale również na zdrowie i poziom laktacji samych krów. Podczas porodu może dochodzić do takich nieprawidłowości jak skręt czy rozerwanie macicy oraz zatrzymanie błon płodowych.

Wymienione wyżej schorzenia wiążą się przede wszystkim z samym porodem. Istnieją jednak choroby dotyczące układu rozrodczego, które pojawiają się jeszcze podczas trwania ciąży, jak chociażby zamieranie zarodków, czy coraz częściej spotykany w ostatnim czasie wirus Schmallenberga (SBV).

Choroba ta po raz pierwszy pojawiła się w 2011 roku na terytorium Holandii oraz Niemiec. U krów zainfekowanych wirusem może pojawić się takie objawy biegunka i gorączka o niewielkim stopniu nasilenia oraz spadek wydajności mlecznej, które z biegiem czasu mijają. Wirus Schmallenberga ma o wiele gorsze konsekwencje w przypadku krów cielnych, ponieważ infekcja atakuje płód, który jest o wiele bardziej wrażliwy na jego ingerencję. W wyniku oddziaływania wirusa, młode zwierzęta mogą przyjść na świat z wadami rozwojowymi takimi jak zesztywnienie stawów lub wodogłowie.

Jeżeli chodzi o leczenie tej stosunkowo nowej choroby bydła, to dotychczas nie opracowano skutecznej metody jej zapobiegania oraz eleminacji. Wirus rozprzestrzenia się poprzez wektory, czyli w tym przypadku latające owady z rodzaju Culicoides (kuczmany) oraz poprzez łożysko zainfekowanych zwierząt, dlatego podejmowane są proby ochrony bydła polegające na niedopuszczeniu do ich kontaktu z owadami (w okresie kiedy aktywność wektorów jest największa).

(rzw) KP