W kraju również popyt był wyższy o 5,5% niż w ubiegłym roku. Spożycie ogółem wzrosło o 2,1%, w tym spożycie w sektorze gospodarstw domowych zwiększyło się o 3,0%. Nakłady brutto na środki trwałe wzrosły o 4,6% przed rokiem ich wzrost wyniósł 2,1%. Stopa inwestycji wyniosła 16,8% wobec 17,0% w 2021 roku. Wartość dodana brutto w gospodarce narodowej była o 4,6% wyższa niż w 2021 roku. Znaczny jej wzrost odnotowano w przemyśle – o 7,0%. W budownictwie wartość dodana brutto zwiększyła się o 4,5%, a w handlu; naprawie pojazdów samochodowych o 2,0%.
Niemal nieprzerwanie obserwujemy spadek ludności, od 2012 roku był mniejszy niż w poprzednim roku. Liczba urodzeń dzieci była mniejsza niż w 2021 roku, ale i również mniej było zgonów. Mimo niższej liczby urodzeń niż zgonów przyrost naturalny pozostał ujemny. Oszacowano, że podobnie jak i w zeszłym roku, ilość migracji zagranicznych była dodatnia.
Ilość osób pracujących w dziale gospodarki narodowej szacując, była niewiele wyższa niż na końcu poprzedniego roku. 2021 rok przyniósł spadek spowodowany między innymi pandemią wzrost był znacznie większy. W kolejnym roku z kolei zwiększyło się przeciętne zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw, a skala tego wzrostu była większa niż w 2021 roku. Liczba zarejestrowanych bezrobotnych oraz stopa bezrobocia rejestrowanego w końcu 2022 r. kształtowały się poniżej poziomu sprzed roku.
Wzrost przeciętnych miesięcznych nominalnych wynagrodzeń brutto w sektorze przedsiębiorstw był wyższy niż w poprzednich latach. Jednakże na skutek podwyższonej inflacji, pierwszy raz od dziesięciu lat , odnotowano spadek siły nabywczej płac.
Emerytury, a także renty brutto wzrosły w większym stopniu niż w poprzednim roku. Mimo tego siła nabywcza była mniejsza niż w 2021 roku. Po raz pierwszy od 2000 roku odnotowano spadek realnych świadczeń z pozarolniczego systemu ubezpieczeń społecznych natomiast jeśli chodzi o rolników indywidualnych – w drugim roku z rzędu w 2022 roku, był on znacznie głębszy niż w 2021 roku.
Najwyższy od 1997 roku był średnioroczny wzrost cen towarów i usług konsumpcyjnych i znacznie przekroczył założenia ustawy budżetowej. Stopniowo nasilała się również inflacja w ciągu roku. Dopiero w listopadzie i grudniu tempo wzrostu cen troszeczkę spowolniło, ale nadal pozostało wysokie. Co do większości typów towarów oraz usług konsumpcyjnych ceny w roku 2022 wzrosły w większym stopniu niż w latach pozostałych. Odnotowano bardzo wysokie wzrosty cen jeśli chodzi o mieszkania, transport, a także ceny żywności. Wzrost cen produkcji sprzedanej przemysłu oraz cen produkcji budowlano-montażowej w 2022 roku był bardzo wysoki i najwyższy od drugiej połowy lat 90-tych XX w.
Notowany był duży wzrost produkcji sprzedanej przemysłu, ale jednak stale mniejszy od bardzo wysokiego w 2021 roku. W kwartale 2022 roku jednostki w których występowało powyżej 9 pracujących szybkość wzrostu produkcji uległa strasznemu osłabieniu. W 2022 roku wyższa niż w 2021 r. była produkcja we wszystkich sektorach w tym najbardziej zwiększyła się w sekcji górnictwa i wydobywania. W przetwórstwie przemysłowym skala wzrostu była zbliżona do notowanej przeciętnie w przemyśle. Wzrost sprzedaży zaobserwowano także w większości głównych grupowań przemysłowych, w tym najwyższy miała produkcja dóbr inwestycyjnych. Jednakże nieco mniejsza niż w 2021 r. była jedynie sprzedaż w produkcji dóbr konsumpcyjnych trwałych.
Produkcja budowlano-montażowa była znacznie większa niż w poprzednim roku. Ogółem jej wzrost był mniejszy niż w 2021 r., natomiast wśród sektorów zatrudniających powyżej 9 pracujących – wyższy. Dynamika produkcji była wysoka w 1 kwartale 2022 r., w późniejszych okresach uległa osłabieniu. We wszystkich działach budownictwa produkcja w 2022 r. była wyższa niż w poprzednim roku, najbardziej zwiększyła się w podmiotach, które specjalizują się w budowie budynków. Bardzo wzrosła sprzedaż robót o charakterze remontowym, natomiast w niewielkim stopniu – inwestycyjnych.
Sprzedaż detaliczna wzrosła w mniejszym stopniu niż w 2021 roku.
Przedsiębiorstwa powyżej 9 pracujących miały znaczne tempo wzrostu w dwóch pierwszych kwartałach. W kolejnych okresach ich dynamika wyraźnie spowolniła. Przy 4 kwartale sprzedaż była zbliżona do notowanej rok wcześniej. W większości grup sprzedaż w 2022 r. była wyższa niż w poprzednim roku, w tym w wymienionych grupach:
- żywność, napoje i wyroby tytoniowe,
- tekstylia, odzież, obuwie.
Znaczne obniżenie co do 2021 roku uzyskała natomiast sprzedaż w jednostkach handlujących:
- paliwami stałymi,
- gazowymi i ciekłymi,
- pojazdami samochodowymi, motocyklami oraz częściami.
W drugim roku odnotowano wzrost przewozów ładunków, jednak był on słabszy niż w 2021 r. Przewozy pasażerów wzrosły natomiast w większym stopniu niż w poprzednim roku, ale nadal nie osiągnęły poziomu który był przed wybuchem pandemii.
Po spadku w poprzednim roku, powiększyła się globalna produkcja rolnicza. Znacznie większa niż w 2021 r. była produkcja roślinna, nieco wzrosła również produkcja zwierzęca. Przeciętne ceny skupu podstawowych produktów rolnych kształtowały się znacznie powyżej poziomu z 2021 r. Wśród produktów roślinnych najbardziej wzrosły ceny pszenżyta, żyta oraz ziemniaków, a wśród produktów zwierzęcych – ceny drobiu oraz mleka.
Odnotowano wysoki wzrost obrotów towarowych z zagranicą, zbliżony do obserwowanego w okresie styczeń–listopad 2021 r. Wymiana zamknęła się ujemnym saldem wobec dodatniego przed rokiem. W cenach bieżących wzrosły obroty ze wszystkimi grupami krajów. W okresie styczeń–październik 2022 r. wskaźnik terms of trade kształtował się bardziej niekorzystnie niż rok wcześniej. Obroty w cenach stałych zwiększyły się w skali roku, ale w znacznie mniejszym stopniu niż w okresie styczeń–październik 2021 r. Odnotowano duży spadek wolumenu obrotów z krajami Europy Środkowo-Wschodniej.
Firmy oceniają ogólny klimat koniunktury przeważnie lepiej niż w grudniu 2022 r. Pogorszyły się opinie przedsiębiorstw zakwaterowania i gastronomii, a wskazania w przetwórstwie przemysłowym pozostały podobnie niekorzystne jak przed miesiącem.
Przedsiębiorcy w prezentowanych działalnościach na ogół częściej niż przed trzema miesiącami przewidują, że w najbliższym okresie wzrost cen usług, materiałów i surowców spowolni, opinię taką wyraża 30%–46% badanych podmiotów. Czynniki powodujące wzrost kosztów prowadzenia firmy to głównie:
- ceny energii i paliw,
- koszty zatrudnienia,
- ceny komponentów i usług oraz czynszu za wynajem lokali.
Nadal według większości firm (ponad 70%) wpływ wojny w Ukrainie na ich aktywność będzie nieznaczny lub nieodczuwalny. Poważnych skutków wojny najczęściej obawiają się podmioty przetwórstwa przemysłowego, a konsekwencji zagrażających stabilności przedsiębiorstwa – jednostki zakwaterowania i gastronomii oraz transportu i gospodarki magazynowej.
Wśród negatywnych skutków wojny przedsiębiorstwa najczęściej wymieniają:
- wzrost kosztów, który głównie zgłaszany jest przez podmioty w budownictwie – 83% z nich,
- zakłócenia w łańcuchu dostaw-wskazywane najczęściej przez firmy przetwórstwa przemysłowego – 41% z nich oraz spadek sprzedaży zgłaszany głównie przez podmioty przetwórstwa przemysłowego oraz zakwaterowania i gastronomii – po 26%.
Przedsiębiorstwa zatrudniające pracowników z Ukrainy w grudniu 2022 r. nadal doświadczały ich fluktuacji w związku z wojną.
W największym stopniu zarówno odpływ, jak i napływ dotyczył podmiotów przetwórstwa przemysłowego zgłosiło go około 30% jednostek. Napływ pracowników z Ukrainy zaobserwowało również 30% podmiotów zakwaterowania i gastronomii.
Wskaźniki ufności konsumenckiej, określające bieżące i oczekiwane tendencje konsumpcji indywidualnej, są stale niekorzystne, ale mimo to lepsze niż w poprzednich miesiącach.
Ponadto mniej pesymistyczne są między innymi opinie dotyczące oczekiwanej i obecnej sytuacji ekonomicznej kraju oraz przewidywania w zakresie zmian poziomu bezrobocia w najbliższych 12 miesiącach. Respondenci nadal spodziewają się wzrostu cen konsumpcyjnych.
Obawy konsumentów związane z zagrożeniem jakie stwarza wojna w Ukrainie są na ogół mniejsze od zgłaszanych w grudniu 2022 r. Natomiast stale ponad 30% respondentów postrzega wojnę jako duże zagrożenie dla gospodarki w Polsce, a 10% – dla osobistej sytuacji finansowej. Według 27% badanych obecna sytuacja w Ukrainie w dużym stopniu może zagrażać suwerenności i niepodległości Polski. Co do obaw związanych z utratą pracy lub zaprzestania prowadzenia własnej działalności w wyniku wojny zdecydowanie obawia się 3% respondentów, a 9% osób dostrzega możliwość zaistnienia takiej sytuacji.
(rpf) Adrianna Camenzuli / Źródło: GUS
