Z kryterium przeprowadzenia jednego zabiegu agrotechnicznego do 31 lipca mogą być zwolnione różne typy gruntów, które uczestniczą w różnych programach dofinansowania i planach środowiskowo - rolno- klimatycznych.
Jaki jest cel rozporządzenia, które określa klasyfikację gruntów rolnych?
Obecnie trwają prace Ministerstwa rolnictwa nad rozporządzeniem “w sprawie kryteriów uznawania użytków rolnych za pozostające w stanie, dzięki któremu nadają się one do wypasu lub uprawy”. Projekt tego rozporządzenia jest na etapie konsultacji społecznych, aby potem administracja rządowa oceniła skutki jego wprowadzenia. Rozporządzenie ostatecznie wejdzie w życie 15 marca 2023 roku. Ten akt prawny jest związany z procedowanym w Sejmie Planie Strategicznym dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023 –2027.
Celem tego aktu prawnego jest zmiana kryteriów przyznawania dopłat bezpośrednich dla właścicieli gruntów, chcących korzystać z dofinansowania z tytułu posiadania i gospodarowania na użytkach rolnych. Dotyczy to:
- trwałych upraw,
- trwałych użytków rolnych,
- gruntów ornych.
Dopłaty bezpośrednie będą przyznawane tym rolnikom, którzy wykonają chociaż jeden zabieg rolniczy, który ma usunąć lub zniszczyć uciążliwe gatunki roślinności. Ostateczny termin tego zabiegu to 31 lipca w roku, w którym rolnik złożył wniosek o uczestnictwo w systemie dopłat bezpośrednich.
Rozporządzenie ma wyeliminować z pobierania dopłat osoby, które składają powyższy wniosek, ale jednocześnie nie uprawiają ziemi lub nie prowadzą wypasu. Wprowadzenie daty granicznej ma sprawić, że po przeprowadzeniu kontroli będzie dużo łatwiej egzekwować ustanowiony warunek.
Nowym kryterium jest także dla sadowników starających się o dopłaty. Do 31 lipca muszą usunąć stare bądź obumarłe drzewa, suche gałęzie lub przeprowadzić zabieg sanitarnego cięcia drzew.
Co z gruntami ugorowanymi?
Powyższe zasady znajdują też zastosowanie w przypadku gruntów określanych jako ugorowane. To grunty, na których rolnik nie prowadzi żadnej produkcji rolnej, ale przez ostatnie 5 lat były klasyfikowane jako grunty orne.
Grunty ugorowane mogą zostać z powrotem zaliczone do produkcji rolnej, czyli do wypasu lub uprawy, jeśli zostanie na nich przeprowadzony co najmniej jeden zabieg rolniczy do 31 października.
Ugory mogą być uznane za obszar proekologiczny, jeśli spełniają szereg warunków:
- nie można na nich wysiewać i uprawiać roślin produkcyjnych, poza przeznaczonymi do koszenia i wypasu,
- dopuszczalne jest wysiewanie na ugorach roślin polnych w celu wzbogacenia różnorodności biologicznej. Jednak nie można wykorzystywać tych roślin do karmienia bydła i w celach gospodarczych,
- można stosować herbicydy, aby unieszkodliwić roślinność, która nie jest pożądana na tych terenach.
Kategoria gruntów ugorowanych jako wyłączonych z produkcji rolnej oznacza całkowity brak uprawy płodów rolnych, prowadzenia hodowli zwierząt, dojenia oraz utrzymywania zwierząt w celach gospodarczych. Ten zakaz obowiązuje przez pierwsze 7 miesięcy roku – od 1 stycznia do 31 lipca.
Czy istnieją odstępstwa od wykonywania zabiegów do końca lipca?
Ministerstwo rolnictwa i rozwoju wsi zaproponowało w rozporządzeniu kilka wyjątkowych sytuacji, gdy termin 31 lipca nie jest obligatoryjny dla beneficjentów dopłat bezpośrednich. Jest to powyższy przykład gruntów ugorowanych oraz kilka innych przypadków:
- dla gruntów ornych – dotyczy to jedynie gruntów wykorzystywanych w działalności rolniczej, które biorą udział w projekcie “Wieloletnie pasy kwietne”. Jest to działanie przeprowadzane w ramach interwencji Planu Strategicznego Bioróżnorodność. Polega to na obowiązku koszenia ½ powierzchni pasa co drugi rok, ale nie później niż 31 lipca,
- sadów - jeśli zostały objęte interwencją w ramach “Działania rolno - środowiskowo - klimatycznego” w Programie Rozwoju Obszarów Wiejskich (PROW) na lata 2014 –2020. Dotyczy to także sadów, które uczestniczą w Planie Strategicznym o nazwie “Zachowanie sadów tradycyjnych odmian drzew owocowych”,
- trwałych użytków zielonych – w celu zachowania miejsc lęgowych dla ptactwa i ochrony siedlisk przyrodniczych. Dotyczy to terenów, które uczestniczą w “Działaniach rolno-środowiskowo - klimatycznych” dla PROW 2014 –2020 i w zakresie aktywności Planu Strategicznego. Termin koszenia mogą zostać opóźnione w celu zapewnienia cennym gatunkom zwierząt - z uwzględnieniem bezkręgowców - schronienia i utrzymania siedlisk użytkowych nie częściej niż co 2–gi rok.
Przepisy zawarte w rozporządzeniu nie będą miały zastosowania dla gruntów rolnych, które są objęte normą GAEC8, która określa minimalny udział obszarów przeznaczonych na cele nieprodukcyjne.
(rpf) Michał Ziemski
