Umorzenie kary umownej a przychód podatkowy
Jak zgodnie z prawem podatkowym należy podejść do następującej sytuacji: spółka z o.o. została pierwotnie obciążona przez swojego kontrahenta karą umowną. Spółka zaliczyła tę karę jako koszt uzyskania przychodów. Co powinno się wydarzyć w sytuacji, gdy kontrahent karę tą spółce umorzył? Otóż okazuje się, że w świetle prawa podatkowego w sytuacji takiej zostanie wygenerowany przychód podatkowy.

Wynika to bezpośrednio z ustawy o PDOP (art. 12 ust. 1 pkt 3 lit. a), która wprost wskazuje, jak sytuacja taka wpływa na CIT. Zgodnie z cytowanym fragmentem PDOP, do przychodów podatkowych należy zaliczyć m.in. umorzone zobowiązania, w tym z tytułu zaciągniętych pożyczek (kredytów) itd. (z nieistotnymi dla tej sytuacji wyjątkami).
Warto podkreślić, że choć w samej ustawie o PDOP nie sprecyzowano, jak dokładnie powinno się rozumieć pojęcie "umorzenie zobowiązania", to organy podatkowe wskazują w tym przypadku na interpretację indywidualną Dyrektora KIS z 6 czerwca 2023 r., nr 0114-KDIP2-2.4010.187.2023.1.SP. – na mocy której można tu przywołać definicję słownikową, zgodnie z którą jako "umorzenie" rozumiemy "zmniejszenie lub zlikwidowanie zobowiązania pieniężnego poprzez uzyskanie zrzeczenia się należności przez wierzyciela lub spłatę stopniową długu." Ponieważ w przypadku umorzenia dochodzi do zmniejszenia lub zlikwidowania części lub całości zobowiązania dłużnika, a dłużnik ma już obowiązku spełnienia świadczenia, po jego stronie dochodzi do powstania przychodu podatkowego.
Warto podkreślić, że warunkiem skutecznego umorzenia jest z jednej strony zwolnienie dłużnika z długu, z drugiej- przyjęcie zwolnienia przez dłużnika. Umowa taka, będąca obustronnym oświadczeniem woli, nie musi przyjąć żadnej konkretnej formy, wola stron może być również uzewnętrzniona w sposób dorozumiany.
Jeśli chodzi o wyjątki od powyżej opisanej sytuacji, do przychodów podatkowych nie można natomiast zaliczyć kwot będących równowartością umorzonych zobowiązań, jeśli umorzenie takie ma związek z:
- postępowaniem restrukturyzacyjnym lub upadłościowym,
- realizacją programu restrukturyzacji na podstawie odrębnych ustaw,
- bankowym postępowaniem ugodowym w rozumieniu przepisów o restrukturyzacji finansowej przedsiębiorstw i banków,
- przymusową restrukturyzacją w rozumieniu ustawy z dnia 10 czerwca 2016 r. o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, systemie gwarantowania depozytów oraz przymusowej restrukturyzacji.
Wracając do wspomnianej na początku tekstu sytuacji, w przypadku gdy na podatnika zostaje nałożona kara umowna – powstaje u niego zobowiązanie. Z kolei w momencie, gdy kara ta zostanie mu przez kontrahenta umorzona, to u podatnika- analogicznie jak w przypadku każdych innych umorzonych zobowiązań- powstaje przychód podatkowy (z wyłączeniem powyżej wymienionych wyjątków). Potwierdza to interpretacja indywidualna Dyrektora KIS (7 grudnia 2020 r., nr 0111-KDIB1-1.4010.405.2020.1.SG). Zgodnie z tą interpretacją, ustawodawca w wprowadzonych przepisach chciał opodatkować podatkiem dochodowym zarówno faktycznie otrzymane środki pieniężne, jak również wszelkie świadczenia nieodpłatne, powodujące powiększenie majątku podatnika. Z tą drugą sytuacją spotykamy się właśnie tutaj- gdy podatnikowi umorzone są kary umowne, a środki pieniężne- które miałyby zostać przeznaczone na spłatę ww. kary zostają w majątku podatnika. Właśnie wspomniane wyżej zwiększenie majątku powoduje konieczność uregulowania podatku dochodowego z tego tytułu.
Na koniec warto wspomnieć, że o kary umowne mogą zostać zarówno zaliczone, jak i nie zaliczone do koszów uzyskania przychodów (np. nie zaliczamy do kosztów podatkowych kar z tytułu wad dotyczących świadczonych usług, robót, dostarczonych towarów, a także opóźnień w wykonaniu usługi, robót bądź w dostarczeniu wolnego od wad towaru). Natomiast- co ważne- niezależnie od faktu, czy dana kara stanowiła koszt uzyskania przychodu, czy nie- po jej umorzeniu, staje się przychodem podatkowym.
Jak widać, kwestie związane z prawidłową interpretacją przepisów podatkowych, szczególnie w kwestiach tak szczegółowych i indywidualnych jak kary umowne, są mocno skomplikowane. U wielu przedsiębiorców może pojawiać się wątpliwość, czy prowadząc swoją księgowość, postępują oni w sposób zgodny z ustawą o PDOP. Jeśli Ty również chcesz mieć pewność, że wszystkie tego typu kwestie są w Twoim przypadku uregulowane właściwie, pomoże Ci Biuro rachunkowe EFEKTA- profesjonalna księgowość w Warszawie. Umów się na bezpłatne konsultacje i pozwól, aby księgowością Twojej spółki zajęli się profesjonaliści.
(rpf) materiał sponsorowany
Zaloguj się lub załóż konto, Twoja nazwa zostanie automatycznie przypisana do komentarza.
sprawy podatkowe i sądowe to masakra, lepiej powierzyc to fachowcom