Wymagania dotyczące przechowywania nawozów naturalnych

To w jaki sposób należy przechowywać obornik, gnojówkę i gnojowicę reguluje art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 10 lipca 2007 r. o nawozach i nawożeniu (Dz. U z 2015 r., poz. 625).

Obowiązek ten spoczywa na:

Program azotanowy: Kiedy można legalnie przesunąć termin stosowania nawozów azotowych?

I. Gospodarstwach wielkotowarowych

II. Gospodarstwach innych niż wielkotowarowe

Ministerstwo Rolnictwa rozwiewa wątpliwości ws. płyt obornikowych

III. Gospodarstwach położonych na obszarach OSN

I. Gospodarstwa wielkotowarowe, o których mowa w art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 10 lipca 2007 r. o nawozach i nawożeniu (Dz. U z 2015 r., poz. 625)

Wśród gospodarstw, które w świetle obowiązującego prawa muszą spełniać wymogi dotyczące przechowywania nawozów naturalnych (płynnych i stałych) znajdują się podmioty prowadzące chów lub hodowlę drobiu powyżej 40 000 stanowisk lub chów lub hodowlę świń powyżej 2 000 stanowisk dla świń o wadze ponad 30 kg lub 750 stanowisk dla macior (art. 18 ust.1 ww. ustawy).

Wydłużone terminy na dostosowanie do programu azotanowego

Podmioty te mają obowiązek przechowywania gnojówki i gnojowicy w szczelnych i zamkniętych zbiornikach o pojemności umożliwiającej gromadzenie co najmniej 4-miesiecznej produkcji tych nawozów. Wymóg ten wynika z art. 25 ust.1 ww. ustawy. Dodatkowym obowiązkiem nałożonym na posiadaczy takich gospodarstw odnośnie postępowania z naturalnymi nawozami płynnymi jest konieczność zagospodarowania co najmniej 70 % gnojówki i gnojowicy na użytkach rolnych, których są posiadaczami i na których prowadzą uprawę roślin (art. 18 ust.1 pkt 2 ww. ustawy).

Przechowywanie przez te podmioty nawozów naturalnych w postaci stałej tj. obornika obowiązuje w tym zakresie art. 25 ust.2 ustawy o nawozach i nawożeniu, który zobowiązuje te podmioty(prowadzące chów lub hodowlę drobiu powyżej 40 000 stanowisk lub chów lub hodowlę świń powyżej 2 000 stanowisk dla świń o wadze ponad 30 kg lub 750 stanowisk dla macior) do przechowywania obornika na nieprzepuszczalnych płytach, zabezpieczonych w taki sposób, aby wycieki nie przedostawały się do gruntu.

Prezydent podpisał nowe przepisy o nawozach naturalnych

Wymogi dot. płyty obornikowej

Pomimo, iż w ustawie z dnia 10 lipca 2007 r. o nawozach i nawożeniu brak jest definicji określającej pojęcie „płyta obornikowa” to jednak w obowiązujących przepisach prawa jest mowa o tym jakie cechy powinno spełniać miejsce służące do przechowywania nawozów naturalnych. Z art. 25 ust. 2 ww. ustawy wynika, iż podmioty które gromadzą nawozy naturalne inne niż gnojówka i gnojowica, powinny przechowywać je na nieprzepuszczalnych płytach zabezpieczonych w taki sposób, aby wycieki nie przedostawały się do gruntu.

Jednocześnie treść przepisów rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 7 października 1997 r., w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budowle rolnicze i ich usytuowanie (Dz. U. z 2014 r., poz. 81), a w szczególności § 29 tego rozporządzenia wskazuje, iż „płyta do składowania obornika powinna mieć dno i ściany nieprzepuszczalne”, co w rzeczywistości zabezpiecza przed wyciekami do gruntu. Treść przytoczonych przepisów jest zbieżna, a więc można przyjąć, iż definiuje obowiązujące wymogi jakie powinna spełniać „płyta obornikowa”.

Ww. przepisy zostały sformułowane w taki sposób, iż nie narzucają materiałów z jakich powinna być wykonana taka płyta. Zatem dopuszczalnym jest zastosowanie różnych technologii wykonania płyty obornikowej, gwarantujących spełnienie wymagań określonych przepisami prawa, z wykorzystaniem poza tradycyjnymi materiałami jak na przykład beton, innych materiałów np. odpowiednich tworzyw sztucznych.

Rośnie popularność uprawy ziół

II. Gospodarstwa inne niż wielkotowarowe

Zgodnie z ustawą o nawozach i nawożeniu nawozy naturalne w postaci płynnej (gnojowica i gnojówka) należy przechowywać wyłącznie w szczelnych zbiornikach o pojemności umożliwiającej gromadzenie co najmniej 4 miesięcznej produkcji tego nawozu. Zbiorniki te powinny być zamknięte, w rozumieniu przepisów odrębnych.

Odpowiednie nawożenie kapustnych decyduje o jakości rynkowej plonu

W obowiązujących przepisach prawa nie ma zapisów, z których wynikają specjalne obowiązki dot. przechowywania nawozów stałych np. obornika z wyjątkiem gospodarstw wielkotowarowych. Zatem w chwili obecnej gospodarstwa inne niż wielkotowarowe mogą jedynie dobrowolnie stosować się do zasad przechowywania stałych nawozów naturalnych określonych w Kodeksie Dobrej Praktyki Rolniczej.

III. Zasady przechowywania odchodów zwierzęcych

Budowle i urządzenia rolnicze służące do składowania i przechowywania odchodów zwierzęcych powinny być nieodłącznie związane z budynkami inwentarskimi. Rodzaj i wielkość (pojemność) tych budowli i urządzeń zależą od systemu utrzymania zwierząt i wynikającej z tego: postaci odchodów (obornik, gnojówka, gnojowica), ilości produkowanych odchodów, ilości stosowanej ściółki oraz okresu przechowywania odchodów.

W przypadku budowy płyty obornikowej i zbiorników na gnojówkę i gnojowicę o pojemności do 25 m3, według ustawy Prawo budowlane (Dz. U. z 2013 r., poz. 1409 z późn. zm.), nie jest wymagane pozwolenie. Przed rozpoczęciem budowy należy zgłosić takie działanie do organu właściwego do wydania pozwolenia na budowę. Rozpoczęcie robót może nastąpić po uzyskaniu zgody lub w terminie 30 dni od daty zgłoszenia, gdy organ nie wniesie sprzeciwu. W przypadku pojemności powyżej 25 m3 należy złożyć wniosek o ustalenie warunków zabudowy i zagospodarowania terenu do właściwego organu samorządowego.

John Deere 6155M – dane techniczne, opinie rolników

Płyty do składowania obornika powinny mieć dno i ściany nieprzepuszczalne, natomiast zamknięte zbiorniki na płynne odchody zwierzęce:

– dno i ściany nieprzepuszczalne;

Jesienne przebarwienia liści rzepaku to nie zawsze efekt niedoborów

– szczelne przykrycie, z wyłączeniem zbiorników na płynne odchody zwierzęce lub ich części znajdujących się pod budynkiem inwentarskim, stanowiących technologiczne wyposażenie budynku inwentarskiego;

– wylot wentylacyjny i zamykany otwór wejściowy.

Zbiorniki na gnojówkę i gnojowicę powinno się:

– sytuować w odpowiedniej odległości od budynków inwentarskich w celu ograniczenia uciążliwości zapachowej;

Jesienne stosowanie nawozów azotowych – terminy i zasady

– chronić przed działaniem czynników atmosferycznych (lokalizacja w miejscu zacienionym i osłoniętym od wiatrów);

– lokalizować na stosunkowo równej powierzchni, nie zalewanej przez wody deszczowe;

Zamiast silosów: suszarnie Pedrotti, mobilne lub stacjonarne

– zabezpieczać ogrodzeniem o wysokości co najmniej 1,8 m w przypadku gdy wysokość zbiornika jest mniejsza niż 1,8 m.

Wymagane odległości przy lokalizacji płyt obornikowych oraz zbiorników określa rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 7 października 1997 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budowle rolnicze i ich usytuowanie (Dz. U. z 2014 r., poz. 81).

Rozwiązania dot. usytuowania płyt obornikowych i zbiorników muszą być zgodne nie tylko z przepisami ustawy i rozporządzenia, ale również z obowiązującymi Polskimi Normami i zasadami wiedzy technicznej.

IV. Gospodarstwa położone na obszarach szczególnie narażonych na zanieczyszczenia spowodowane przez azotany pochodzenia rolniczego (OSN)

Ustanowienie obszarów szczególnie narażonych na zanieczyszczenia spowodowane przez azotany pochodzenia rolniczego (OSN) oraz ustanowienie dla tych obszarów programów działań wynika z realizacji zobowiązań zawartych w Dyrektywie Rady 91/676/EWG z dnia 12 grudnia 1991 r. dotyczącej ochrony wód przed zanieczyszczeniami powodowanymi przez azotany pochodzenia rolniczego (Dz.U.UE.L.00.327.1 z późn. zm.) oraz ustawie z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (Dz. U. z 2015 r. poz. 469).

Na podstawie art. 47 ust. 7 w/w ustawy w dziennikach urzędowych właściwych województw opublikowane zostały rozporządzenia dyrektorów regionalnych zarządów gospodarki wodnej (RZGW) określające wody wrażliwe na zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych oraz obszary szczególnie narażone, z których odpływ azotu ze źródeł rolniczych należy ograniczyć (zwane OSN). Dla wyznaczonych OSN wprowadzone zostały programy działań.

Opublikowane w dziennikach urzędowych województw rozporządzenia dyrektorów RZGW są aktami prawa miejscowego obowiązujące wszystkich rolników gospodarujących na terenach szczególnie narażonych na odpływ azotu ze źródeł rolniczych.

W Polsce w 2004 r. po raz pierwszy wyznaczono ogółem 21 OSN. Ogólna ich powierzchnia wynosiła ok. 2% powierzchni kraju. W roku 2008 dokonano weryfikacji OSN, na skutek czego zredukowano ich liczbę do 19 i ograniczono powierzchnię do 1,49 % powierzchni Polski. Przyczyną zmniejszenia powierzchni OSN w 2008 r. było między innymi ich wyznaczenie w zlewniach rzek według obrębów geodezyjnych, a nie granic gmin, jak to miało miejsce w roku 2004. Kolejna weryfikacja granic OSN miała miejsce w 2012 roku.

W chwili obecnej wyznaczonych jest 49 obszarów szczególnie narażonych na zanieczyszczenia związkami azotu pochodzenia rolniczego o powierzchni stanowiącej 4,46% powierzchni kraju (7,36% użytków rolnych).

Wymagania dotyczące przechowywania produkowanych w gospodarstwach położonych na OSN płynnych i stałych nawozów naturalnych oraz odpadów (bez względu na liczbę utrzymywanych zwierząt) zostały określone w programach działań opublikowanych w dzielnikach urzędowych właściwych województw. Główną treść programów stanowią wymogi, które wynikają z Dyrektywy 91/676/EWG. W zakresie warunków przechowywania nawozów naturalnych, programy działań wskazują, że:

- płynne nawozy naturalne należy przechowywać w taki sposób, aby wycieki nie przedostawały się do gruntu i wód. Należy zapewnić pojemność zbiorników do przechowywania gnojówki i gnojowicy, przez okres, w którym rolnicze ich wykorzystanie nie jest możliwe, odpowiadającą co najmniej 6 miesięcznej produkcji tych nawozów;

- obornik należy przechowywać w sposób zabezpieczający przed przenikaniem odcieków do wód lub do gruntu, lub w przypadku utrzymywania zwierząt na głębokiej ściółce, w budynku inwentarskim o nieprzepuszczalnym podłożu. Należy zapewnić możliwość gromadzenia i przechowywania obornika przez okres, kiedy nie jest on rolniczo wykorzystywany, jednak nie krócej niż przez 6 miesięcy. Dopuszczalna jest możliwość składowania obornika na pryzmach zgodnie z warunkami określonymi w programie.

Warunki składowania obornika na pryzmie obejmują:

– możliwość składowania obornika w okresie od dnia 1 marca do 31 października, jednak nie dłużej niż przez 12 tygodni,

– pryzmy lokalizuje się poza zagłębieniami terenu, na możliwie płaskim terenie, o dopuszczalnym spadku do 3%, na terenie nie piaszczystym i nie podmokłym, w odległości większej niż 20 m od linii brzegu wód powierzchniowych,

– w przypadku potrzeby ponownego złożenia obornika na pryzmie w kolejnym sezonie wegetacyjnym, pryzmy muszą być lokalizowane w innym miejscu,

– lokalizację pryzmy oraz datę złożenia obornika w danym roku na danej działce prowadzący działalność rolniczą na OSN zaznacza na mapie lub szkicu działki, które przechowuje przez okres obowiązywania programu i rok po jego zakończeniu.

Rolnik, który udokumentuje, że nadwyżkę nawozów w stosunku do posiadanej rzeczywistej pojemności ich przechowywania, usuwa w sposób nieszkodliwy dla środowiska (np. przekazując innemu rolnikowi lub oddaje do biogazowi), może uniknąć konieczności realizacji działań inwestycyjnych.

Programy działań wyznaczają również zasady dotyczące obliczania minimalnej pojemności zbiorników na płynne i stałe nawozy.

Załącznik nr 3 do programów działań ustanawia zasady obliczania przez rolników wymaganej powierzchni płyty obornikowej lub pojemności zbiornika na gnojowicę albo gnojówkę dla gatunków innych niż drób i odrębnie dla drobiu. Należy zaznaczyć, iż nowe wskaźniki zawarte w większości programów działań, a dotyczące obliczania minimalnej pojemności zbiorników na płynne i stałe nawozy (załącznik nr 3 do programów działań), skorygowane współczynniki przeliczeniowe sztuk rzeczywistych zwierząt na DJP (załącznik nr 1 do programów działań), średnioroczne wielkości produkcji nawozów naturalnych i koncentracja zawartego w nich azotu w zależności od gatunku zwierzęcia, jego wieku i wydajności oraz systemu utrzymania (załącznik nr 4) uwzględniają postęp i zmiany technologiczne w produkcji zwierzęcej w Polsce i zostały opracowane przez Instytut Zootechniki - PIB w Krakowie Balicach.

Większość wymagań w programach działań obowiązuje rolników od 1 marca 2013 r.natomiast na dostosowanie do wymogów dotyczących powierzchni lub pojemności posiadanych miejsc do przechowywania nawozów naturalnych przewidziano okres przejściowy trwający do końca obowiązywania programu działań dla OSN.

Wymogi dot. wzajemnej zgodności (cross-compliance)

Na rolników, których działki położone są OSN i ubiegających się o płatności obszarowe nałożony jest obowiązek przestrzegania wymagań wynikających z programów działań wprowadzanych rozporządzeniami dyrektorów RZGW. Sposób realizacji tych wymogów podlega kontrolom wynikającym z „zasady wzajemnej zgodności (cross-compliance)”.

Nieprzestrzeganie wymagań określonych w programach działań skutkuje sankcjami w postaci obniżenia kwot przyznawanych płatności.

(rup) rp / źródło: MRiRW