Nowy system identyfikacji zwierząt hodowlanych. Czy paszporty odejdą do lamusa?

> Wraz z wejściem w życie ustawy o systemie identyfikacji i rejestracji zwierząt od 6 stycznia paszporty dla bydła tracą swoją funkcję w obrocie krajowym. Podstawą działania systemu ewidencji zwierząt hodowlanych mają być rozwiązania teleinformatyczne.

> ARiMR wciąż będzie wydawało paszporty, ale jedynie w przypadku przemieszczania zwierząt hodowlanych do innego kraju członkowskiego UE.

Dobrostan zwierząt: Termin na określenie przeznaczenia bydła do opasu w IRZplus wydłużony

> Okres przejściowy, w którym wciąż będą honorowane “stare” paszporty upłynie 31 grudnia 2025 roku.

> Nowy system ma uprościć sposób rejestracji i identyfikacji zwierząt. Ma również zmniejszyć koszty funkcjonowania bazy danych dla wszystkich hodowli.

Aplikacja IRZplus zmorą hodowców zwierząt. Czemu jest niesprawna?

Zmiany w systemie identyfikacji zwierząt hodowlanych. Koniec paszportów dla bydła

Od 6 stycznia 2023 roku obowiązują przepisy nowej ustawy o systemie identyfikacji i rejestracji zwierząt. Najważniejszą zmianą, jaką wprowadził ten akt prawny jest rezygnacja z dotychczasowej formy ewidencji w formie papierowej w krajowym obrocie zwierząt. Od teraz – tj. od 6 stycznia nowe zgłoszenia będą możliwe jedynie w formie elektronicznej za pomocą formularza na stronie internetowej ARiMR i w komputerowej bazie danych.

Paszporty dla bydła posłużą jedynie w celu oznakowania zwierząt, które będą transportowane za granicę. Podstawą nowego systemu ma stać się rządowa aplikacja IRZPlus (Identyfikacja i Rejestracja Zwierząt Plus), którą obsługuje Agencja Restrukturyzacji Modernizacji Rolnictwa (ARiMR).

Paszporty zostały wprowadzone w 2002 roku, w celu zapewnienia jednego systemu do rozpoznawania i ewidencji wszystkich sztuk bydła. W tych dokumentach zawarte są wszystkie informacje o szczepieniach i prowadzeniu profilaktyki przeciwpasożytniczej. Te dokumenty były też niezbędne, aby dostosować polskie rolnictwo do standardów Unii Europejskiej, zanim jeszcze Polska przystąpiła do tej organizacji.

System IRZPlus pozwoli na łatwe śledzenie chronologii życia nie tylko w przypadku bydła mlecznego bądź mięsnego, ale także w przypadku innych gatunków zwierząt. Będą w nim zawarte informacje na temat:

Jak rozpoznać płeć królika?

• owiec,
• kóz,
  

  Zmiany w zasadach identyfikacji i rejestracji zwierząt

• trzody chlewnej,

• jeleniowatych,
• koniowatych,

• wielbłądowatych,
  

  Paszportyzacja żywności coraz bliżej realizacji

• drobiu.

Zmiany w nowej ustawie dotyczą też kolczykowania zwierząt, nadzoru nad przemieszczaniem się ptaków oraz kontroli rozmiarów produkcji w przypadku zakładów drobiarskich. W założeniach tego aktu prawnego znalazło się uzasadnienie, że ma służyć ochronie zdrowia zwierząt i ludzi.

Od 12 lutego tańszy paszport dla bydła

Jakie są najważniejsze zmiany w wydawaniu paszportów?

ARiMR wciąż będzie wydawało paszporty dla hodowców, którzy w ciągu 3 dni poinformują kierownika lokalnego oddziału agencji o zamiarze przewiezienia zwierzęcia do innego państwa wewnątrz Unii Europejskiej. Paszporty będą wydawane bezpłatnie, a każde zwierzę, które posiadało do tej pory paszport lub duplikat będzie uznawane za posiadające dokument tożsamości.

Hodowca może odebrać paszport osobiście lub za pomocą przesyłki, wysłanej za potwierdzeniem odbioru. Może też wyrazić zgodę, aby udostępnić paszport za pośrednictwem systemu informatycznego lokalnego oddziału agencji, do której należy.

Z jakimi wyzwaniami będą mierzyć się rolnicy?

Jednym z większych problemów, zarówno dla hodowców, jak i przemysłu mięsnego będzie istnienie dwóch równoległych systemów identyfikacji i rejestracji dla zwierząt. Co więcej będą one dla siebie równorzędne, co może wprowadzić potężny zamęt. Te przepisy wymagają dłuższego czasu do przestawienia się na nowy system. Dlatego ustawodawcy zaproponowali długie vacatio legis, czyli okres przejściowy, w którym wciąż będzie obowiązywał stary system. Ten okres ochronny ma się zakończyć 31 grudnia 2025 roku.

Przez ten czas hodowcy mają mieć szansę zapoznania się z nowymi zasadami i wdrożenie ich do swoich gospodarstw. Jednocześnie istnieje obawa, że pomimo długiego czasu na wprowadzenie zmian, wielu rolników nie będzie mogło samodzielnie wykonywać rejestracji i zgłoszeń.

Paszportyzacja polskiej żywności: pilotaż rynków ziemniaka, wołowiny i wieprzowiny

W tym wypadku hodowcy mogą liczyć na pomoc pracowników ARiMR lub lokalnych ośrodków doradztwa rolniczego. Może się to odbywać w podobny sposób, jak miało to miejsce przy wypełnianiu wniosków o dopłaty bezpośrednie. Ustawodawca zaznaczył w projekcie, że pomoc agencji rządowych wyklucza sytuację, w której właściciel stada nie będzie mógł spełnić obowiązków ustawowych na skutek wykluczenia cyfrowego.

Jakie korzyści mogą przynieść zmiany w systemie ewidencji zwierząt?

Zdaniem twórców projektu ustawy i nowych zmian, są one niezbędne, aby zwiększyć transparentność i wiarygodność baz danych dla każdej hodowli. Jeśli hodowcy będą bezpośrednio wprowadzać dane na temat swoich zwierząt, to będzie można uniknąć dużej liczby błędów, jakie są obecne w starym systemie.

Trwają prace nad paszportyzacją żywności

Rolnik będzie miał możliwość korygowania danych już na etapie wprowadzania ich do systemu. W przypadku nieprawidłowego wypełniania kwestionariusza użytkownik ma być informowany za pomocą odpowiedniego komunikatu. Portal IRZPlus ma też znacznie ograniczyć liczbę procedur wyjaśniających, które do tej pory były sporym utrudnieniem zarówno dla rolników, jak i pracowników ARiMR.

Informatyzacja i cyfryzacja systemu ewidencji zwierząt ma też wyeliminować koszty związane z dojazdem do powiatowych biur agencji oraz z obiegiem papierowych dokumentów.

(rzw) Michał Ziemski