Inspekcja ds. bezpieczeństwa żywności. Czy ma szansę powstać?
Na półkach sklepowych uginają się tony żywności. W teorii jest ona dobrze chroniona, jednak rosnąca liczba zachorowań na nowotwory i choroby przewlekłe wskazuje, że jakość jedzenia jest coraz gorsza. Duża część przetworów spożywczych jest fałszowana, a instytucje, które zajmują się kontrolą jedzenia nie spełniają swojej roli. Na usta ciśnie się stare dobre przysłowie: “gdzie kucharek sześć, tam nie ma co jeść”.
Na półkach sklepowych uginają się tony żywności. W teorii jest ona dobrze chroniona, jednak rosnąca liczba zachorowań na nowotwory i choroby przewlekłe wskazuje, że jakość jedzenia jest coraz gorsza. Duża część przetworów spożywczych jest fałszowana, a instytucje, które zajmują się kontrolą jedzenia nie spełniają swojej roli. Na usta ciśnie się stare dobre przysłowie: “gdzie kucharek sześć, tam nie ma co jeść”.
Jak wygląda kwestia powołania jednego organu kontroli żywności?
W Polsce występuje bardzo silna potrzeba powołania jednego organu, który zajmie się na poważnie kontrolą żywności. Taki pomysł narodził się prawie 20 lat temu, gdy nasz kraj starał się o członkostwo w Unii Europejskiej. Ma to nie tylko uzasadnienie ekonomiczne czy społeczne, ale jest także zgodne ze stanem prawnym.
IJHARS przedstawiła wyniki kontroli jakości handlowej artykułów rolno – spożywczych pochodzących z Ukrainy
Pierwszym aktem prawnym, który pokazuje potrzebę ujednolicenia, jest rozporządzenie Parlamentu UE oznaczone sygnaturą 178/2002. Za pomocą tego dokumentu organy wykonawcze UE ustanowiły Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności. Podobnie jak inne akty wydawane przez Parlament Europejski ma moc prawną obowiązującą w Polsce. Tworząc wspomniany urząd, polski rząd wypełniłby zobowiązanie, które nakłada prawo europejskie.
Jakie organy są odpowiedzialne za bezpieczeństwo polskiej żywności?
Urzędnicza kontrola żywności w Polsce jest rozdrobniona. Za jakość i bezpieczeństwo tego, co ląduje na polskich stołach odpowiada aż 5 instytucji:
Transport artykułów rolno-spożywczych skontrolowany przez IJHARS oraz ITD
- Inspekcja Jakości Handlowej Artykułów Rolno - Spożywczych (IJHARS),
- Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK),
- Państwowa Inspekcja Sanitarna (PIS),
- Państwowa Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa,
Krajowa Grupa Spożywcza ma wzmocnić bezpieczeństwo żywnościowe kraju
- Inspekcja Ochrony Środowiska - głównie w zakresie stosowania i magazynowania nawozów.
Takie rozbicie kompetencji na wiele podmiotów tworzy dla rolników olbrzymie komplikacje. Nakłada na każdego producenta żywności wiele dodatkowych obowiązków, których można by uniknąć. Na wszystkich etapach produkcji i obrotu wyrobów spożywczych rolnik musi zadbać o utrzymanie higieny sprzętu, ubioru czy budynków gospodarczych. Do tego dochodzą badania lekarskie, szkolenia z zachowania bezpieczeństwa żywności czy inspekcja weterynaryjna.
Bezpieczeństwo żywnościowe: W 2022 roku uprawa również na ugorach
Produkcja jedzenia jest nadzorowana za pomocą systemu HAACP. Jego działanie opierają się na analizowaniu zagrożeń o charakterze fizycznym, biologicznym lub chemicznym. Kontrola żywności odbywa się na bieżąco, a rolnicy muszą wykazywać się przed nią dowodami potwierdzającymi przestrzeganie zasad HAACP.
Co stoi na przeszkodzie w proponowanych zmianach?
Politycy dostrzegli, że brakuje jednego organu, który mógłby nadzorować produkcję żywności. Ministerstwo Rolnictwa opracowało projekt stworzenia nowej agencji - Państwowej Inspekcji Bezpieczeństwa Żywności i Weterynarii (PIBŻiW). Twórcy reformy kontroli żywności widzą wiele sprzeczności w obecnym systemie, który pomimo rozbudowanej struktury nie potrafi walczyć z fałszowaniem żywności.
Jednocześnie te działania mogą być prowadzone na pokaz. Likwidacja kilku inspekcji i urzędów to de facto uszczuplenie władzy w kilku resortach. Największe przeszkody stawia minister zdrowia, dla którego Główny Inspektorat Sanitarny (GIS) stanowi perłę w koronie. Dzięki temu urzędnicy mogą nakładać wysokie kary administracyjne, co pokazały niektóre działania Sanepidu w okresie Pandemii.
(rpf) Michał Ziemski
Zaloguj się lub załóż konto, Twoja nazwa zostanie automatycznie przypisana do komentarza.